ISO 14001:2015 to międzynarodowa norma, która określa wymagania dotyczące systemu zarządzania środowiskowego (Environmental Management System - EMS). Pomaga organizacjom zmniejszać negatywny wpływ na środowisko. W Polsce ta norma ma oznaczenie PN-EN ISO 14001:2015 i nazywa się "Systemy zarządzania środowiskowego – Wymagania i wytyczne stosowania".
4.1 Zrozumienie organizacji i jej kontekstu
Organizacja musi wiedzieć, jakie wewnętrzne i zewnętrzne czynniki mogą wpływać na jej działania związane ze środowiskiem.
Przykład: Firma produkująca plastikowe opakowania zauważa, że przepisy dotyczące recyklingu stają się coraz bardziej rygorystyczne.
4.2 Zrozumienie potrzeb i oczekiwań stron zainteresowanych
Firma musi wiedzieć, czego oczekują od niej różne grupy interesariuszy, takie jak klienci, pracownicy i lokalne społeczności.
Przykład: Przedstawiciele fabryki rozmawiają z mieszkańcami okolicznych domów o ich oczekiwaniach dotyczących redukcji hałasu.
4.3 Określenie zakresu systemu zarządzania środowiskowego
Firma musi jasno określić, jakie działania i procesy obejmuje jej system zarządzania środowiskowego.
Przykład: Firma transportowa obejmuje swoim systemem zarządzania środowiskowego wszystkie operacje logistyczne.
4.4 System zarządzania środowiskowego
Firma musi stworzyć, wdrożyć, utrzymywać i ulepszać system zarządzania środowiskowego zgodnie z normą ISO 14001.
5.1 Przywództwo i zaangażowanie
Najwyższe kierownictwo musi być zaangażowane w system zarządzania środowiskowego i wspierać jego realizację.
Przykład: Dyrektor generalny firmy budowlanej uczestniczy w przeglądach środowiskowych i zatwierdza politykę środowiskową.
5.2 Polityka środowiskowa
Firma musi opracować politykę środowiskową, która określa jej zobowiązania do ochrony środowiska i zgodności z przepisami.
Przykład: Polityka środowiskowa firmy produkcyjnej zawiera zobowiązanie do redukcji zużycia wody o 20% w ciągu najbliższych pięciu lat.
5.3 Role, odpowiedzialności i uprawnienia w organizacji
Kierownictwo powinno określić, kto jest za co odpowiedzialny w ramach systemu zarządzania środowiskowego i upewnić się, że wszyscy o tym wiedzą.
Przykład: Menedżer ds. środowiska w firmie chemicznej monitoruje emisje i raportuje wyniki.
6.1 Działania odnoszące się do ryzyk i szans
Firma musi identyfikować ryzyka i szanse związane z aspektami środowiskowymi oraz zgodnością z przepisami.
Przykład: Firma energetyczna identyfikuje ryzyko wycieków oleju oraz szanse inwestycji w odnawialne źródła energii.
6.2 Cele środowiskowe i planowanie ich osiągnięcia
Firma powinna ustalać cele środowiskowe i opracowywać plany, jak je osiągnąć.
Przykład: Przedsiębiorstwo wodociągowe ustala cel redukcji strat wody o 15% w ciągu dwóch lat.
7.1 Zasoby
Firma musi zapewnić zasoby potrzebne do utrzymania systemu zarządzania środowiskowego.
Przykład: Firma spożywcza inwestuje w nowoczesne systemy oczyszczania ścieków.
7.2 Kompetencje
Pracownicy muszą mieć odpowiednie umiejętności i wiedzę, aby efektywnie zarządzać środowiskiem.
Przykład: Pracownicy fabryki chemicznej uczestniczą w szkoleniach z zakresu bezpiecznego obchodzenia się z substancjami niebezpiecznymi.
7.3 Świadomość
Pracownicy muszą być świadomi polityki środowiskowej firmy i wiedzieć, jakie są ich role i obowiązki.
Przykład: Firma transportowa organizuje warsztaty dotyczące efektywnego wykorzystania paliwa.
7.4 Komunikacja
Firma musi określić, jak będzie komunikować się w sprawach związanych z zarządzaniem środowiskowym.
Przykład: Przedsiębiorstwo budowlane informuje lokalną społeczność o swoich działaniach na rzecz redukcji hałasu.
7.5 Udokumentowana informacja
System zarządzania środowiskowego musi być udokumentowany, a dokumentacja musi być aktualizowana i przechowywana.
Przykład: Firma farmaceutyczna prowadzi szczegółową dokumentację dotyczącą zużycia energii i odpadów.
8.1 Planowanie i nadzór nad działaniami operacyjnymi
Firma musi zarządzać operacjami, które mogą wpływać na środowisko.
Przykład: Zakład przetwórstwa mięsa kontroluje emisje amoniaku.
8.2 Gotowość i reagowanie na sytuacje awaryjne
Firma musi przygotować plany działania na wypadek awarii, które mogą mieć wpływ na środowisko.
Przykład: Rafineria naftowa opracowuje i testuje plany na wypadek wycieku ropy.
Rozdział 9: Ocena efektów działaności
9.1 Monitorowanie, pomiary, analiza i ocena
Firma musi monitorować i mierzyć swoje wyniki środowiskowe.
Przykład: Elektrownia wodna regularnie sprawdza jakość wody.
9.2 Audit wewnętrzny
Firma powinna regularnie przeprowadzać audyty wewnętrzne, aby sprawdzić, czy system zarządzania środowiskowego działa zgodnie z wymaganiami.
Przykład: Firma produkcyjna zatrudnia audytorów zewnętrznych do oceny swojego systemu zarządzania środowiskowego.
9.3 Przegląd zarządzania
Kierownictwo powinno regularnie przeglądać system zarządzania środowiskowego, aby ocenić jego skuteczność.
Przykład: Co kwartał zarząd firmy odzieżowej przegląda wyniki środowiskowe i planuje dalsze działania.
10.2 Niezgodności i działania korygujące Firma musi identyfikować i naprawiać problemy oraz podejmować działania zapobiegawcze.
Przykład: Po wykryciu zanieczyszczenia gleby firma rolnicza podejmuje natychmiastowe działania naprawcze.
10.3 Ciągłe doskonalenie
Firma powinna dążyć do ciągłego ulepszania swojego systemu zarządzania środowiskowego.
Przykład: Firma technologiczna wdraża innowacyjne rozwiązania, aby zmniejszyć zużycie energii.
Norma ISO 14001:2015 to praktyczne narzędzie dla firm, które chcą poprawić swoje działania na rzecz ochrony środowiska. Obejmuje ona szeroki zakres działań, od identyfikacji kluczowych kwestii środowiskowych, przez planowanie i realizację działań, aż po monitorowanie i ciągłe doskonalenie. Dzięki wdrożeniu ISO 14001 firmy mogą lepiej zarządzać swoimi wpływami na środowisko, co nie tylko pomaga w spełnieniu wymagań prawnych, ale także przyczynia się do zrównoważonego rozwoju i wzrostu konkurencyjności.
Dowiedz się, jak wykorzystać ISO 9001 w Twoim biznesie. Sprawdź, co zmienia nowe wydanie normy i jak wdrożyć wymagania.
