Dlaczego spada liczba certyfikatów ISO 9001

Zgodnie z raportem opublikowanym przez ISO, w 2012 r. na świecie spadła liczba certyfikatów potwierdzających utrzymywanie systemu zarządzania jakością zgodnego z ISO 9001 (w porównaniu z rokiem 2011 jest ich o około 7000 mniej). Winna jest temu przede wszystkim Europa, gdzie certyfikatów jest mniej o około 37000 (dla porównania w obszarze „East Asia and Pacific” przybyło około 34000 certyfikatów). W samej tylko Polsce firm z certyfikatami jest teraz mniej o około 2000. Tyle statystyki. Pytanie „dlaczego?”. Przyczyn można szukać w trzech obszarach:

1. Przesycenie. ISO 9001 po prostu się znudziło. Dyskusyjna obiektywność wielu auditów trzeciej strony w oczach „zwykłych ludzi” spowodowała, że certyfikat już niewiele znaczy, a przecież w wielu przypadkach wdrożenie ISO 9001 było głównie aspektem marketingowym.

2. „Lenistwo”. Firmom po prostu nie chce się utrzymywać systemu, a skoro klienci tego nie wymagają, a rynek nie docenia, to po co. Nie mówiąc już o dodatkowych kosztach auditów zewnętrznych, utrzymywania pełnomocnika i auditorów wewnętrznych.

3. Unia Europejska i NFZ. Skończyły się niektóre dofinansowania, przy których certyfikat dawał większe szanse na pozyskanie dodatkowych, darmowych pieniędzy. Zatem organizacje, które tylko po do „wdrożyły” system, przestały go utrzymywać i odnawiać certyfikaty.

Niestety w wielu przypadkach doprowadzanie do certyfikacji było i jest powodowane pozajakościowymi przyczynami . Dla przykładu niedawno, gdy system zaczęły „wdrażać” przychodnie, jako właściciel firmy doradczej pomyślałem, że to dobra okazja do poprowadzenia kolejnych ciekawych projektów. Dostałem nawet w tym zakresie kilka zapytań ofertowych, na które przygotowałem atrakcyjne moim zdaniem plany wdrożenia, szkolenia i oceny skuteczności systemu. Po czym dostawałem informację zwrotną, że taki plan nie może być zrealizowany i została wybrana oferta firmy X, która zrobi to w ciągu 4 (słownie: czterech) dni. Nie trzeba nikomu tłumaczyć, że szczególnie w przypadku organizacji, które nie mają tradycji jakościowych, 4 dni to dużo za mało, żeby zaszczepić skuteczne zarządzanie jakością. Ale cóż… życie.

I jeszcze jeden fakt, na który warto zwrócić uwagę. Wprawdzie w Polsce spada ilość certyfikatów na ISO 9001 (co może smucić), ale za to pomału wzrasta liczba certyfikatów na ISO/TS 16949. Można więc mieć nadzieję, że przynajmniej część tego spadku w ISO 9001 jest spowodowana rozwojem firm w kierunku zdecydowanie bardziej wymagającego ISO/TS 16949.