1. Systemy specyfikacji geometrii wyrobów – System ISO GPS (ISO 8015) i norma ASME Y14.5. Problemy przy interpretacji specyfikacji geometrii wyrobów za pomocą wymiarów z odchyłkami granicznymi. Zasady systemu ISO GPS (definitywnego rysunku, elementów geometrycznych, niezależności, warunków odniesienia, …).
2. Wymiar i jego interpretacja – Domyślna dwupunktowa interpretacja wymiaru wg ISO i modyfikator E – wymaganie powłoki. Element wymiarowalny. Domyślna definicja wymiaru wg ASME – Rule #1. Element geometryczny ciągły – modyfikator CT. Nowe możliwości definiowania wymiaru ISO 14405-1 (GG, GN, GX, SA, LP).
3. Tolerancje geometryczne – Przegląd tolerancji geometrycznych (ISO 1101). Symbole rysunkowe. Symbole modyfikatorów. Oznaczenie tolerancji, oznaczenie przyległe i oznaczenie elementu pomocniczego. Oznaczenie bazy. Identyfikacja elementu tolerowanego/bazowego integralnego i pochodnego.
4. Tolerancje kształtu – Modele geometryczne wyrobu – element nominalny, zaobserwowany i skojarzony. Tolerancje prostoliniowości, płaskości, okrągłości, walcowości. Parametry pomiarów na przykładzie pomiarów odchyłek okrągłości. Filtracja i elementy odniesienia (G, C, N, X). Tolerancje kształtu z polem łącznym tolerancji (CZ). Relacje między tolerancjami kształtu. Wymaganie maksimum materiału dla tolerancji prostoliniowości osi.
5. Tolerancje kierunku Modyfikator T - Tolerancje prostopadłości, równoległości i nachylenia względem jednej bazy i układu baz. Walcowe i prostopadłościenne pole tolerancji. Tolerancje kierunku z modyfikatorami CZ oraz T (płaszczyzna przylegająca). Ograniczenie odchyłek kształtu przez tolerancje kierunku. Wymiary kątowe teoretycznie dokładne.
6. Tolerancje położenia. Modyfikatory SZ, CZ, SIM, >< Tolerancje pozycji elementów pochodnych (osi, płaszczyzn symetrii) – interpretacja domyślana i elementy skojarzone (X, N) oraz elementu integralnego – płaszczyzny. Tolerancja pozycji – kuliste, walcowe i prostopadłościenne pole tolerancji. Wymiary teoretycznie dokładne. Ograniczenia odchyłek kierunku i kształtu przez tolerancje położenia. Tolerancje pozycji prostokątnego i kołowego szyku elementów: bez bazy, z jedną bazą, z układem dwóch baz i układem trzech baz (ISO 5458). Modyfikator >< (więzy tylko dla kierunku) dla tolerancji pozycji szyku elementów – modyfikatory SZ i CZ. Wydzielone podszyki w szyku otworów. Tolerancja pozycji z wieloma oznaczeniami tolerancji i kombinacja tolerancji pozycji (wielowierszowe oznaczenie tolerancji – z jednym symbolem tolerancji ASME). Tolerancja pozycji dwóch otworów i tolerancja symetrii dwóch rowków – domyślnie, CZ, SIM. Tolerancje współosiowości względem pojedynczej osi i osi wspólnej oraz układu baz. Tolerancje symetrii względem pojedynczej bazy i układu baz.
7. Tolerancje profilu linii/powierzchni z bazą lub bez bazy Modyfikatory UZ, UF, CZ, OZ, >
8. Modyfikatory M, L, R – Wymagania: maksimum materiału (MMR), minimum materiału (LMR), wzajemności (RPR) i domyślna zasada niezależności. Tolerancje prostopadłości, pozycji, współosiowości, symetrii z MMR. Interpretacja powierzchniowa i uproszczona osiowa (płaszczyznowa) wymagania maksimum materiału. Tolerancje pozycji pojedynczych otworów i szyku otworów prostokątnego/współosiowego/kołowego z MMR. Wpływ odchyłki wymiaru elementu bazowego na rozszerzenie wartości tolerancji dla elementu tolerowanego. Przykłady zerowej wartości tolerancji dla MMC i LMC. Tolerancja pozycji szyku otworów względem baz cząstkowych – element styczny, bazy cząstkowe ruchome. Tolerancja pozycji dla dwóch grup elementów rozpatrywanych niezależnie jako dwa szyki oraz połączonych w jeden szyk (modyfikator SIM). Obliczanie wymiarów sprawdzianów materialnych (sprawdzianów działania) dla wymagania maksimum materiału.
9. Modyfikatory F, P – Elementy niesztywne (ISO 10579). Tolerowanie stanu swobodnego. Zewnętrzne pole tolerancji. Przesunięte zewnętrzne pole tolerancji.
10. Podstawowe różnice między ISO 1101:2017 oraz ASME Y14.5-2018 – Temat przedstawiony na bieżąco przy analizie poszczególnych tolerancji. Nowe symbole w ISO 1101:2017 oraz ASME Y14.5-2018. Rule #1, a modyfikator E wg ISO. Zerowa wartość tolerancji dla MMC i LMC, a modyfikator wzajemności R wg ISO.
Metody dydaktyczne:
• Wykład – prezentacja reguł specyfikacji geometrii wyrobów ustalonych w normach.
• Ćwiczenia komputerowe z autorską, multimedialną aplikacją Tolerancje geometryczne. Graficzne, wirtualne wyznaczanie odchyłek. Metody pomiarów z wykorzystaniem klasycznego wyposażenia pomiarowego i współrzędnościowych maszyn pomiarowych
• Ćwiczenia tablicowe: specyfikowanie tolerancji, interpretacja wyspecyfikowanych wymagań. Praca w grupie, podgrupach oraz zadania indywidualne.
Wymagania wstępne dla uczestników szkolenia zaawansowanego konieczne do skutecznego zrozumienia prezentowanych zasad specyfikacji geometrii wyrobów:
• Umiejętność sporządzania i interpretacji rysunków konstrukcyjnych.
• Znajomość podstawowych 14 oznaczeń tolerancji geometrycznych i umiejętność ich stosowania dla prostych wyrobów.
• Podstawowa wiedza o koncepcji wymagania maksimum materiału MMR.
• Zdecydowanie zaleca się ukończenie szkolenia podstawowego przed szkoleniem zaawansowanym.